Wat als…
Wat als er in het begin vreugde was en vreugde was bij God en vreugde was God. In het begin was ze bij God. Alle dingen werden door haar gemaakt en zonder haar werd niets gemaakt. Wat in haar werd gemaakt was het leven, en het leven was het licht der mensen.
Sta me deze kleine poëtische inleiding in deze grote tekst toe…
Wat als … Wat als er een oorspronkelijke vreugde was die alles tot leven wekte, om de wereld tot bloei te brengen, om de mens staande te houden, om een concerto van Mozart te scheppen, om de geest te verlichten, om harten te openen, om de sterren op hun kop te zetten, om uit te reiken en te zeggen Ik hou van je.
Wat als … Wat als vreugde een zaak van de ziel zou zijn, het zou het vermogen zijn om het bestaan te veredelen door erin te zien wat het mooiste, het verhevenste en het diepste is. Het zou een manier zijn om God te zeggen in de diepte van alle aanwezigheid en afwezigheid, van alle hoop en wanhoop.
In het menselijk hart manifesteert het zich in de emotie van vreugde, in de levendige uitdrukking die energie geeft, enthousiasme, ons openstelt om te delen en ons meer dan levend doet voelen. Deze emotionele vreugde is voornamelijk afhankelijk van externe gebeurtenissen en houdt geen stand. We moeten accepteren dat deze vreugde niet duurzaam kan zijn, anders geven we toe aan ijdele verzuchtingen, nutteloos verdriet en zwaarmoedige nostalgie.
Maar zelfs als zij verdwijnt, kan zij voortdurend en ondanks alles terugkeren. Deze vreugde, hoewel tijdelijk, is een weerspiegeling van en een verlangen naar de diepere vreugde, de essentiële vreugde, de innerlijke vreugde.
In een wereld van vergeetachtigheid, onwetendheid en somberheid wordt de vreugde voor ons versluierd tot we de smaak en de zin ervoor verliezen. In een wereld van oordelen, ernst, schuld en verboden zou vreugdevol zijn neerkomen op onfatsoenlijkheid, illusie, lichtzinnigheid, naïviteit of oppervlakkigheid. Maar vreugde is een pad van hoge kennis en ervaring, het onthult onze ware aard. Het vereist oefening en aandacht om op dit levengevende pad te blijven … Het is een pad van verlicht verzet tegen de grote duistere onverschilligheid.
Vreugde is de glimlach van God die even uitrust in de wereld… De kunst van de bewustwording stelt ons in staat op die glimlach te reageren.
Meer dan praten over vreugde, moeten we er plaats voor maken.
Dialoog met de vreugde
Het is middag. Het is winter, mijn ziel is koud. Ik steek een vuur aan en dek een feesttafel. Maar ik verwacht niemand.
Plotseling wordt er op de deur geklopt. Geïntrigeerd open ik de deur.
De vreugde komt binnen…
– Oh wat een genoegen!
Vermoeid van de reis gaat ze bij het vuur zitten.
– Waar kom je vandaan?”, vraag ik haar.
Ze haalt diep adem voordat ze me vertelt:
– Ik heb de aarde bewandeld, ik heb het lijden ondergaan, ik heb pijnen verdragen, ik ben bij de vermoeiden en ontmoedigden geweest, ik heb de wanhoop gehoord. Ik heb weinig plaatsen gevonden om mijn hoofd neer te leggen.
– Wat doe jij hier?” zei ik.
– Ik kom daar waar ik gewenst ben; waar verlatenheden, frustraties, droefenissen, wanhoop, wonden, mismaaktheid zich aan mij openbaren en mij vaak roepen met stille kreten.
– “Waarom maak je jezelf zo zeldzaam?”
– “Omdat we vergeten zijn wie IK BEN.”
We glimlachen naar elkaar.
– Ik heb dorst, geef me te drinken,” zei ze, hoewel ook ik grote dorst had.
– Waar heb je dorst naar? Ik heb je niet veel te bieden.
Vreugde barstte in lachen uit.
– Als je de gave kende … en wie ik ben, die je om drinken vraagt …”
Ze komt op adem en zegt:
– Vul deze beker van GELOOF, die elke dag bittere noden omzet in smakelijke volheid. Niets komt ons toe, echt niets; voedsel komt ons niet toe, schoonheid komt ons niet toe, vriendschap komt ons niet toe, liefde komt ons niet toe, geluk, succes, gezondheid komen ons niet toe, het leven komt ons niet toe…. De maat nemen van niets is de maat nemen van de gave. Omdat ons niets toekomt, is alles een geschenk!
– Maar dat is prachtig!” antwoord ik, terwijl haar beker overloopt en een andere zich vult.
Mijn hart wordt groter.
De Vreugde barst in lachen uit, ze pakt de tweede beker en zegt:
– “Ik drink ook uit de beker van VERWONDERING die onwetendheid verandert in dankbaarheid en de ogen opent voor het wonderbaarlijke. Eindelijk zien en erkennen dat alles wat niet kon zijn IS; Eindelijk zien dat Alles er is, de bomen zijn er, de bergen zijn er, de dieren zijn er, de dichters zijn er, de klaproos is er, de vlinder is er, vriendschap is er, liefde is er, vrede is er, vuur is er, het leven is er!”
Ze neemt me in haar armen en zegt:
– En jij, jij bent er!
Er ontstaat een wonderbaarlijke band tussen ons.
Zonder dat ik een houtblok toevoeg, laait het vuur weer op. Mijn hart begint nog meer te stralen.
– “Dat is nog eens een reden om zich te verheugen!” Roep ik uit, als haar beker overloopt en een andere zich vult.
De Vreugde barst in lachen uit, neemt de derde beker en gaat verder:
– Ik les ook mijn dorst in de beker van HOOP, die ontmoediging omzet in vertrouwen. Met vurig vertrouwen hopen op wat er gaat gebeuren. Om van de angstige verwachting die vermoeid maakt over te gaan naar die rust van de ziel, gehuld in geloof. De deur naar de toekomst openen. Om de deur naar feest te openen en de nederlagen achter ons te laten!
Plotseling opent een tocht de ramen, de wind blaast, het licht vult de kamer, de vlammen dansen, mijn ziel verwarmt, de bekers worden omgestoten en de inhoud stroomt eruit.
– Ik ben dronken! Dronken van de wijn die ik niet heb gedronken!” roep ik uit.
De bekers opheffend, juich ik:
– “Ik ben gevuld met de dankbaarheid van de verwondering en vreugdevolle hoop!”
Ik ren naar vrienden om dit moment met hen te delen….
Ik draai me om. Ze is weg. Een briefje achtergelaten bij het vuur:
Zoek me niet meer, ik ben in jou…
MIJN THUIS IS IN JOU….
Waak over mij…
Het vuur was uitgegaan, maar ze had een licht in mijn huis aangestoken, een bijzonder licht …
En in de nog warme sintels schittert, als een weerspiegeling, het gloeien van mijn hart.
Ik glimlach.
VREUGDE IN ONS, VREUGDE IN JOU,
Marie-Antoinette Cristiano
Beeld: Robert Delaunay – Rythme, joie de vivre – 1930, Musée national d’art monderne
